วิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป ก่อตั้งขึ้นด้วยแนวคิดที่จะแก้ไขปัญหาหลายประการที่เกษตรกรในพื้นที่ประสบอยู่ โดยมีวัตถุประสงค์หลักดังนี้
เพื่อปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตจากเกษตรเคมีมาเป็นเกษตรอินทรีย์ ซึ่งช่วยลดต้นทุนการผลิตและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
เพื่อลดปัญหาหนี้สินของเกษตรกรที่เกิดจากต้นทุนสารเคมีที่มีราคาสูง
เพื่อเพิ่มรายได้ให้เกษตรกรโดยการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลผลิตทางการเกษตร และหลีกเลี่ยงการถูกกดราคาจากพ่อค้าคนกลาง
เพื่อคืนความปลอดภัยให้กับธรรมชาติ ผู้บริโภค และตัวเกษตรกรเอง
การจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนนี้ยังเป็นการสร้างพลังของสังคมเกษตรอินทรีย์ขึ้นในพื้นที่ โดยมุ่งหวังให้เกษตรกรมีวิธีคิดในการทำการเกษตรที่เปลี่ยนไป ช่วยให้สามารถรักษาพื้นที่ทำกินของตนเองไว้ได้อย่างยั่งยืน
ในด้านการดำเนินงาน กลุ่มได้จัดจำหน่ายผลผลิตให้กับโรงพยาบาลและตลาดในท้องถิ่น ซึ่งทำให้เกษตรกรมีรายได้ประจำที่มั่นคง ไม่ถูกกดราคา และไม่จำเป็นต้องพึ่งพาสารเคมีในการผลิต นอกจากนี้ ในช่วงการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 กลุ่มยังได้ร่วมในภารกิจ "กลุ่มปันอาหารปันชีวิต" เพื่อแบ่งปันและช่วยเหลือผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการระบาด
กลุ่มวิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป ได้รับการสนับสนุนจากหลายหน่วยงาน ที่สำคัญได้แก่
มูลนิธิชีวิตไท ซึ่งมีประสบการณ์การทำงานด้านการแก้ไขปัญหาหนี้สินและการขาดแคลนที่ดินของเกษตรกรมากว่า 10 ปี ได้ร่วมมือกับวิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป จัดตั้ง "โครงการเกษตรอินทรีย์ปันสุข เพื่อชุมชนวิถีใหม่ อำเภอพระพุทธบาท และอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี"
โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างอาชีพเกษตรอินทรีย์ โดยนำความรู้ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนมาจัดทำเป็นหลักสูตร และถ่ายทอดให้แก่เกษตรกรที่สนใจปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต ผู้ว่างงาน และผู้ด้อยโอกาส
มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี โดยคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้ร่วมพัฒนาผลิตภัณฑ์ผงปรุงรสธรรมชาติเพื่อสุขภาพจากผักหวานและผักคะน้าชายา สำหรับกลุ่มวิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป ผ่านโครงการยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน
การพัฒนาผลิตภัณฑ์นี้ช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบทางการเกษตรและเพิ่มความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ให้กับกลุ่ม
วิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป เป็นตัวอย่างที่ดีของการรวมกลุ่มเกษตรกรเพื่อพัฒนาระบบการผลิตอาหารที่ปลอดภัยและยั่งยืน โดยมุ่งเน้นการทำเกษตรอินทรีย์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ผู้ผลิต และผู้บริโภค การดำเนินงานของกลุ่มไม่เพียงช่วยแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและหนี้สินของเกษตรกรเท่านั้น แต่ยังสร้างชุมชนที่เข้มแข็งและพึ่งพาตนเองได้ ซึ่งสอดคล้องกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ส่งผลให้ชุมชนมีความยั่งยืนและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
การได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ ทั้งมูลนิธิชีวิตไทและมหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ช่วยให้กลุ่มสามารถพัฒนาศักยภาพและขยายผลการดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้วิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป เป็นต้นแบบที่ดีของการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืนผ่านการทำเกษตรอินทรีย์
กลุ่มปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป เริ่มต้นจากการรวมตัวกันของกลุ่มคนที่มีเป้าหมายเดียวกัน คืออยากสร้างความสุขเล็ก ๆ ให้กับผู้บริโภคและสมาชิกในกลุ่ม จึงตั้งชื่อกลุ่มว่า “กลุ่มปันสุข” เพราะต้องการปันสุขให้กับทุกคนที่เกี่ยวข้อง ทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค สมาชิกส่วนใหญ่เลือกกลับมาอยู่ในพื้นที่บ้านเกิดของตนเอง เพื่อผลิตอาหารปลอดภัยและส่งต่อสิ่งดี ๆ ให้กับลูกค้าได้ลิ้มลอง
กลุ่มเริ่มต้นจากการรวมตัวกันที่บ้านหนองโอ่ง สมาชิกเริ่มต้นมีไม่มากนัก แต่ทุกคนต่างมีใจรักในสิ่งเดียวกัน จึงร่วมกันทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การเพาะเห็ดและแปรรูปเห็ดเพื่อจำหน่าย เมื่อเวลาผ่านไป กลุ่มได้เปลี่ยนชื่ออย่างเป็นทางการเป็น “กลุ่มปันสุข” และขยายกิจกรรมสู่การทำเกษตรอินทรีย์แบบผสมผสาน ปลูกผักพื้นบ้าน ขยายพันธุ์พืช และแปรรูปผลผลิตเพื่อเพิ่มมูลค่า
กลุ่มเน้นการรวมกลุ่มกันเพื่อเพิ่มผลผลิตและสร้างมูลค่าเพิ่มผ่านการแปรรูป เช่น การทำแหนมเห็ด ก้อนเห็ด และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่สามารถนำไปจำหน่ายในตลาดท้องถิ่นและตลาดออนไลน์ สมาชิกแต่ละคนมีความถนัดและความเชี่ยวชาญแตกต่างกัน บางคนเก่งเรื่องการปลูกผัก บางคนถนัดการแปรรูป ทุกคนจึงแบ่งหน้าที่และช่วยเหลือกันอย่างเต็มที่ หากใครขายของไม่ทันก็สามารถฝากขายกับเพื่อนในกลุ่มได้
นอกจากการเพาะปลูกและแปรรูปแล้ว สมาชิกบางคนยังนำความรู้ที่ได้จากการอบรมไปต่อยอด เช่น การเลี้ยงไก่ไข่เพิ่มรายได้ให้กับครอบครัว สิ่งสำคัญที่กลุ่มยึดถือคือการผลิตอาหารปลอดภัย เพื่อให้คนในชุมชนและผู้บริโภคทั่วไปได้กินอาหารดี ๆ ที่ปลอดภัยจากสารเคมี ในอนาคตกลุ่มมีแผนจะขยายตลาดไปสู่ตลาดสดพรีออเดอร์ เพื่อรองรับไลฟ์สไตล์ของคนเมืองที่ต้องการอาหารปลอดภัยและสดใหม่
กลุ่มปันสุขยังเชื่อมโยงเครือข่ายกับกลุ่มเกษตรอินทรีย์อื่น ๆ เพื่อแลกเปลี่ยนและกระจายผลผลิตให้เพียงพอต่อความต้องการของผู้บริโภค ผลผลิตที่ได้จึงไม่เพียงแต่ตอบโจทย์ความต้องการของสมาชิกในกลุ่มเท่านั้น แต่ยังส่งต่อสุขภาพดี ๆ ไปยังผู้บริโภคในวงกว้างอีกด้วย
กลุ่มปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป จึงเป็นตัวอย่างของการรวมกลุ่มเกษตรกรที่เน้นความร่วมมือและแบ่งปันความสุข ผ่านการผลิตอาหารปลอดภัยและสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็งในชุมชน
วิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป บ้านสวนลมโชย ตำบลหน้าพระลาน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี เป็นกลุ่มเกษตรกรที่มุ่งมั่นผลิตและจำหน่ายสินค้าเกษตรอินทรีย์คุณภาพดี โดยมีคุณสุมาลี พศิน เป็นประธานกลุ่มและสมาร์ทฟาร์มเมอร์ประจำพื้นที่
ปัจจุบันบ้านสวนลมโชยเน้นการจำหน่ายผลผลิตพืชผักผลไม้ในระบบพรีออเดอร์ผ่านช่องทางออนไลน์ แม้จะยังไม่ได้รับการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์อย่างเป็นทางการ แต่ทุกขั้นตอนการผลิตเน้นความปลอดภัยและคุณภาพ เพื่อให้สมาชิกในครอบครัวและลูกค้าได้รับสิ่งดี ๆ ที่ปลอดภัยต่อสุขภาพ
คุณสุมาลีเล่าว่า จุดเริ่มต้นของการขอรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ มาจากความต้องการสร้างความมั่นใจให้กับลูกค้า แม้ที่ผ่านมาจะยึดหลักเกษตรอินทรีย์อยู่แล้ว แต่การได้รับใบรับรองจะเป็นการยืนยันมาตรฐานและเพิ่มความน่าเชื่อถือให้กับผลผลิตของกลุ่ม
สำนักงานเกษตรอำเภอเฉลิมพระเกียรติ และเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรตำบลหน้าพระลาน มีบทบาทสำคัญในการให้ความรู้ อบรมเรื่องมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ และลงพื้นที่ให้คำแนะนำการพัฒนาแปลงปลูก รวมถึงสนับสนุนปัจจัยการผลิต เช่น ปุ๋ยอินทรีย์ ทั้งนี้ การขับเคลื่อนงานเกษตรอินทรีย์จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างเจ้าหน้าที่และเกษตรกรอย่างใกล้ชิด
สำหรับอุปสรรคในการขอรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์นั้น คุณสุมาลีระบุว่ายังไม่มีปัญหาใหญ่ เพียงแต่ต้องเริ่มต้นบันทึกกิจกรรมในแปลงอย่างละเอียด ตั้งแต่การเตรียมดิน ปลูก ดูแล จนถึงการเก็บเกี่ยวผลผลิต เพื่อให้เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด
คุณสุมาลีฝากถึงเกษตรกรที่สนใจทำเกษตรอินทรีย์หรือกำลังปรับเปลี่ยนแนวทางว่า สามารถขอคำปรึกษาและคำแนะนำจากสำนักงานเกษตรอำเภอได้ตลอดเวลา บ้านสวนลมโชยยินดีเป็นแหล่งเรียนรู้และแบ่งปันประสบการณ์ให้กับผู้ที่สนใจทุกท่าน
บ้านสวนลมโชยและกลุ่มปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป มุ่งมั่นพัฒนาเกษตรอินทรีย์ให้ได้มาตรฐาน สร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภค พร้อมเป็นต้นแบบและศูนย์เรียนรู้สำหรับเกษตรกรในพื้นที่และผู้ที่สนใจทั่วประเทศ